Poradnik - jakie zmiany prawne dotkną branżę transportową w 2023 roku?

Obowiązujący od lutego Pakiet Mobilności wymusił wprowadzenie zmian także w polskiej ustawie o transporcie drogowym, która na podstawie art. 4 pkt 21a ustanowiła nową definicję bazy eksploatacyjnej. Przedsiębiorcy transportowi otrzymali czas do końca 2022 r., aby dostosować się do zmian w prawie, w tym zapewnienie minimalnej liczby miejsc postojowych dla pojazdów - baza powinna być wyposażona w miejsca odpowiadające co najmniej 1/3 liczby pojazdów.

miejsce będące w dyspozycji przedsiębiorcy, przystosowane do prowadzenia działalności transportowej w sposób zorganizowany i ciągły, w skład którego wchodzi co najmniej jeden z następujących elementów: miejsce postojowe dla pojazdów wykorzystywanych w transporcie drogowym, miejsce załadunku, rozładunku lub łączenia ładunków, miejsce konserwacji lub naprawy pojazdów; przez bazę eksploatacyjną należy rozumieć także centrum operacyjne pracodawcy, o którym mowa w przepisach rozporządzenia (WE) nr 561/2006.

Pakiet Mobilności wprowadził także obowiązek cyklicznego raportowania stanu zatrudnienia do organu, który wydał zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika (GITD lub starostwo). Jak przewiduje art. 7a ust. 8 ustawy o transporcie drogowym konieczne jest złożenie do urzędu:

1) oświadczenia o liczbie osób zatrudnionych, w tym kierowców wykonujących operacje transportowe w roku poprzedzającym obowiązek złożenia informacji, na dzień 31 grudnia poprzedniego roku, bez względu na ich formę zatrudnienia;

2) informacji o średniej arytmetycznej liczby kierowców zatrudnionych, bez względu na formę zatrudnienia, wykonujących operacje transportowe w roku poprzedzającym obowiązek złożenia informacji.

Pracodawców zapewne nie ucieszy fakt, że w 2023 roku minimalne wynagrodzenie wzrośnie aż dwukrotnie. Od 1 stycznia 2023 roku miesięczne wynagrodzenie brutto będzie wynosić 3490 zł brutto (ok. 2700 zł netto), a wynagrodzenie godzinowe 22,80 zł brutto.

Z kolei od 1 lipca 2023 roku minimalne wynagrodzenie miesięczne wzrośnie do kwoty 3600 zł brutto (ok. 2600 zł netto), a stawka godzinowa ulegnie podwyższeniu do kwoty 23.50 zł.

Po pierwsze zmianie uległ termin zgłaszania sprawozdań przez dużych przedsiębiorców. Są oni zobowiązani do corocznego składania raportów o terminach zapłaty stosowanych w relacjach z innymi przedsiębiorcami. Od Nowego Roku termin ten mija 30 kwietnia.

Ponadto zmianie uległy inne wymogi informacyjne nakładane na dużych przedsiębiorców:

• są zobowiązani podawać jedynie wartość świadczeń w przypadku których nie dotrzymano terminu płatności.

• nie będzie wymagane podawanie informacji o świadczeniach pieniężnych związanych z działalnością ubezpieczeniową i reasekuracyjną, a także świadczeń przedawnionych

• złożone sprawozdanie obligatoryjnie będzie ulegać korekcie, ile w co najmniej jednej pozycji przekazanego sprawozdania dane uległy zmianie o co najmniej 10 proc. wartości.

W pewnym zakresie zmianie uległy przepisy regulujące postępowanie przed UOKiK, które może zostać wszczęte wobec dużych przedsiębiorstw, które zalegają z płatnościami. Urząd może nawet wystąpić z nieformalnym wystąpieniem po podmiotów zalegających z płatnościami.

Ponadto zmianie uległa kwestia wprowadzenia do umów zakazu cesji. W relacjach handlowych z dużymi przedsiębiorcami, jeżeli wierzycielem jest mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca lub średni przedsiębiorca zakazane będzie umowne wyłączanie lub ograniczenie obrotu wierzytelnościami. Możliwość wprowadzenia do umowy zakazu cesji wierzytelności jest stosunkowo popularna w wykorzystywanych w obrocie wzorcach zlecenia transportowego. Zastrzeżenia tego rodzaju ograniczają jednak przewoźnikom możliwość zbywania wierzytelności lub korzystania z faktoringu.

Zmiany dotyczą relacji z firmami będącymi dużymi przedsiębiorcami. Zgodnie z Rozporządzeniem UE 651/2004 oraz ustawą Prawo przedsiębiorców za dużego przedsiębiorcę należy uważać firmę, która:

• zatrudnia 250 lub więcej pracowników

• osiąga roczny obrót powyżej 50 milionów euro

• 25% lub więcej jej kapitału, lub praw do głosowania na zgromadzeniu wspólników, lub akcjonariuszy, kontrolowane jest bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie przez jeden, lub kilka podmiotów publicznych

Nie istnieje co prawda publiczny rejestr dużych przedsiębiorstw, ale zgodnie z ustawą o zatorach płatniczych duży przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć drugiej stronie umowy oświadczenie o posiadaniu statusu przedsiębiorcym pod rygorem nałożenia kary administracyjnej. Ponadto, gdy wierzycielem jest mikro, mały lub średni przedsiębiorca termin na spełnienie świadczenia przez taki podmiot nie może każdorazowo przekraczać 60 dni od doręczenia faktury lub rachunku potwierdzających wykonanie umowy.

Od Nowego Roku podwyższenie ulegnie stawka diety za dobę podróży służbowej - będzie wynosić 45 zł, a więc wzrośnie o 7 zł w stosunku do aktualnie obowiązującej.

Ustawodawca planuje rozliczne zmiany w prawie podatkowym, które mają między innymi za zadanie łatanie dziur w wadliwej legislacji Polskiego Ładu.

Planowane zmiany dotyczą między innymi:

• stosowania kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT)

• uwzględniania kwoty wolnej od podatku - nie więcej niż ½ kwoty wolnej od podatku

• limitu kosztów lub odliczania w podatku liniowym w zakresie składki zdrowotnej nie będzie mógł przekroczyć 10.200 zł

• zmian w ustawie o VAT, które dotkną między innymi kwestii faktur korygujących

• cen transferowych - zostanie zmniejszona ilość obowiązków ciążących na podatnikach, ale za to wprowadzone zostaną wyższe kary za brak dokumentacji

• opodatkowania najmu - niemożliwe stanie się rozliczenie najmu prywatnego na zasadach ogólnych oraz amortyzowanie lokali wynajmowanych

• likwidacji obowiązku złożenia informacji PIT/WZ (ulga za złe długi)

To oczywiście nie koniec zmian, które w najbliższej przyszłości szykuje nam ustawodawca. W niedługim czasie należy spodziewać się wprowadzenia w życie przepisów dotyczących:

implementowana zostanie dyrektywa UE nr 2019/1152 (tzw. dyrektywa work life balance), która dotyczy warunków zawierania i rozwiązywania umów terminowych,

- powstanie możliwość przeprowadzenia kontroli trzeźwości także w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych i B2B,

- wprowadzone zostaną uregulowania dotyczące pracy zdalnej,

- przyznane zostanie prawo do zwolnienia z pracy z uwagi na siłę wyższą,

- mikroprzedsiębiorcy uzyskają możliwość zawierania prostych umów o pracę przez system informatyczny dostępny na portalu praca.gov.pl lub biznes.gov.pl.

• Fundacji rodzinnych - przedsiębiorcy uzyskają możliwość utworzenia fundacji rodzinnej będącej podmiotem odpowiedzialnym za zarządzanie firmą rodzinną i zabezpieczającą interesy majątkowe członków rodziny.

• Windykacji - aktualny projekt ustawy przewiduje znaczne ograniczenie działalności firm windykacyjnych i uregulowanie ich działanie. Wprowadzone zostaną jednolite zasady dostępu do zawodu oraz uzyskania licencji windykacyjnej. Wymagane będzie prowadzenie tego rodzaju przedsiębiorstwa w formie spółki akcyjnej, której minimalny kapitał zakładowy wynosić powinien 5.000.000 zł. Przepisy przewidują także powstanie Centralnego Rejestru Przedsiębiorstw Windykacyjnych i Windykatorów. Dostęp do zawodu windykatora będzie znacznie utrudniony - wpis do Rejestru będzie można uzyskać dopiero po spełnieniu konkretnych przesłanek (min. 24 lata, wyższe wykształcenie), a także odbyciu dodatkowego, płatnego kursu. Windykatorzy będą musieli stosować się do zasad określonych przez ustawę, w tym dotyczących formy i godzin kontaktu z dłużnikiem, pod rygorem utraty prawa do wykonywania zawodu.